Japanse werkwoorden: Eenvoudige vorm

De eenvoudige vorm is ook bekend onder namen als de plain vorm, omgangstaal of informele vorm. Men vind deze vorm terug in twee verschillende manieren van gebruik. De eerste toepassing van de eenvoudige vorm vind je terug in het spreken. We gebruiken deze vorm om intimiteit aan te geven tussen vrienden en familie, in tegenstelling tot de normale vorm, waar je een “afstand” creëert met de luisteraar. Spreken met de eenvoudige vorm is zoals elkaar aanspreken met de voornaam.

Weten wanneer je kan overschakelen op de eenvoudige vorm is niet altijd makkelijk. Sociale status en leeftijd spelen een grote rol. Zo kan het zijn dat ouderen of u meerde de eenvoudige vorm gebruikt terwijl jij de normale vorm moet gebruiken. Leeftijd is heel belangrijk in Japan, zelfs één jaar verschil kan ervoor zorgen dat je nooit een gelijke relatie hebt met de andere persoon.

De tweede toepassing van de eenvoudige vorm vind je terug in grammaticale zinsconstructies. In deze vorm hebben de werkwoorden niet meteen invloed op de tijd of beleefdheidsvorm van de zin, ze zijn een noodzaak in de Japanse taal om de grammatica te ondersteunen. Dus je gebruikt het ongeacht tegen wie je praat.

Afkortingenlijst

-ru werkwoorden

Regel:

TT+	TT-	VT+	VT-
Woordenboekvorm	Basis + nai	Basis + ta	TT- i weglaten + katta

TT+	TT-	VT+	VT-
taberu	tabenai	tabeta	tabenakatta
miru	minai	mita	minakatta

-u werkwoorden

Regel:

TT+	TT-	VT+	VT-
Woordenboekvorm	Basis + anai	te/de vervangen ta/da	TT- i weglaten + katta

De regels voor de VT+ zijn dezelfde als van de TE vorm. Je hoeft enkel te/de te vervangen door ta/da.

Bij werkwoorden in de negatieve eenvoudige vorm die eindigen met de lettergreep -u komt er een w voor anai.

TT+	TT-	VT+	VT-
kaku	kakanai	kaita	kakanakatta
kiku	kikanai	kiita	kikanakatta
iku	ikanai	itta	ikanakatta
oyogu	oyoganai	oyoida	oyoganakatta
isogu	isoganai	isoida	isoganakatta
hanasu	hanasanai	hanashita	hanasanakatta
kaesu	kaesanai	kaeshita	kaesanakatta
au	awanai	atta	awanakatta
kau	kawanai	katta	kawanakatta
matsu	matanai	matta	matanakatta
tatsu	tatanai	tatta	tatanakatta
toru	toranai	totta	toranakatta
furu	furanai	futta	furanakatta
asobu	asobanai	asonda	asobanakatta
erabu	erabanai	eranda	erabanakatta
yomu	yomanai	yonda	yomanakatta
tsumu	tsumanai	tsunda	tsumanakatta
shinu	shinanai	shinda	shinanakatta
aru	nai	atta	nakatta

Onregelmatige werkwoorden

TT+	TT-	VT+	VT-
suru	shinai	shita	shinakatta
kuru	konai	kita	konakatta

Toelichting

1) Bij werkwoorden als au ~ 会う, kau ~ 買う waar de negatieve vorm eindigt met -wanai, wijst dit aan dat de basis eigenlijk eindigt met de klinker w. Deze klinker blijft latent wanneer de basis gevolgd word door i, dus we krijgen aimasu en kaimasu. Dit verklaart ook waarom de TE vorm eindigt met tte net zoals bij andere woorden waarvan de basis eindigt met een klinker.

2) De eenvoudige vorm kan samen met de normale vorm gebruikt worden bij familie en vrienden. Naar gelang de situatie kan men tussen beiden wisselen. Zo kan het zijn dat je tijdens een gezelschapsspel even “afstand” wilt creëren om duidelijk te maken dat jullie tegenstanders zijn. Hiervoor bestaan geen regels, het is leren de situatie aanvoelen.

 

3) Wanneer men in de eenvoudige vorm spreekt zijn er kleine verschillen in het taalgebruik ten opzichte van de normale vorm.

• Bij ja-nee vragen word het partikel ka meestal weggelaten en gebruikt men net als bij ons stijgende intonatie. Enkel bij grammaticale structuren waar ka er een onderdeel van uitmaakt, kan het niet weggelaten worden.
• Voor ja (hai,ee) en nee (iie) gebruikt men de minder formele un en uun respectievelijk.
• Op het einde van de zin, word het laatste werkwoord da bij na-bijvoeglijke naamwoorden en zelfstandige naamwoorden meestal weggelaten, tenzij het gevolgd word door het partikel yo of ne. (da yo, da ne)
• Veel vragen in de eenvoudige vorm eindigen met het partikel no. Dit komt van het verklarend gezegde n da. Zoals net vermeld word da weggelaten en de n staat eigenlijk voor no. Een vraag met no duid dus aan dat er een diepere verklaring als antwoord gewenst is.
• Vrouwen hebben de keuze bij het verklarend gezegde als antwoord tussen het neutrale n da of het vrouwelijker no.
• De TE vorm van een werkwoord word gebruikt als verzoek. De beleefde vorm kennen we onder de TE kudasai structuur.
• De partikels wa, ga en o worden vaak weggelaten, tenzij ze nog een andere betekenis hebben dan enkel het woord te markeren. Zoals wa, naast het onderwerp aan te duiden, ook gebruikt word om dingen met elkaar te vergelijken.
• Er bestaan ook verkortingen zoals: motte iru → motteru en itte ita → itteta waarbij de i word weggelaten. Deze kunnen ook bij de normale vorm, al komt het daar minder vaak voor.