Het verklarend gezegde n desu

In Japan heb je twee verschillende manieren om verslag uit te brengen. Bij de eerste manier breng je verslag uit van de feiten zoals ze waargenomen worden. Daarnaast heb je nog een andere manier, één waarbij je de dingen uitlegt. Dit noemen we het verklarend gezegde n desu.

De verklaring bestaat uit twee delen, wat expliciet gezegd word en wat er verklaard word, n desu is de link tussen beide. Bij het verklarend gezegde volgt n desu de eenvoudige vorm, deze kan zowel in de tegenwoordige als verleden tijd zijn, in de positieve of negatieve zin.

Werkwoorden

1) Toonaangevende verklaring

Het al dan niet gebruiken van het verklarend gezegde kan voor ons problemen geven. In het Nederlands vertaalt dit niet mee, maar in het Japans vertelt het meer over wat er gezegd word. In sommige gevallen is deze vorm vereist om een zin met de juiste toon te vormen.

Je komt de laat op het werk doordat de trein alweer vertraging had. Dan kan je het feit eenvoudig rapporteren.

• Densha ga okuremashita. – De trein had vertraging.

Maar dit heeft niet de juiste verontschuldigde toon omdat het niet aangeboden word als een verklaring. Als je het als excuus wilt gebruiken moet je het verklarend gezegde gebruiken.

• Densha ga okureta n desu. – (Zoals het gebeurde) De trein had vertraging.

2) Stilzwijgende verklaring

Het word ook spontaan gebruikt om stilzwijgend een reden te geven. Vele malen zal je deze vorm horen zonder meteen te begrijpen waarom het verklarend gezegde gebruikt word.

• Hashitta n desu. – Ik heb gelopen. (Om hier als eerste te zijn.)

Dit kan een reactie zijn op een uitspraak als: “Je bent hier voor mij.” Het verschil uitleggen tussen het normale gebruik en het verklarend gezegde is moeilijk, je moet het aanvoelen.

• Shiken ga owatta n desu. – Het is examen is gedaan (Dat is waarom ik glimlach.)

Tegen een persoon die een beetje vreemd naar u kijkt omdat je daar met een grote glimlach zit.

• Tabetai n desu. – I zou willen eten. (Dus zeg me waar ik hier iets kan eten.)

Tijdens je reis in Japan zou je dit tegen je gids kunnen zeggen. In dit geval toont het aan dat je niet enkel wilt eten maar dat je een “uitleg” of “verklaring” zoekt.

3) Bijkomende verklaring

Je kan n desu ook gebruiken om bijkomende uitleg te geven over wat er net gezegd is.

• Kore wa kirei na e desu ne. – Dit is een mooi schilderij.
• Ee, haha ga kaita n desu. – Het is u geraden, mijn moeder heeft het geschilderd. (ter informatie)

 

4) Vragende verklaring

Het verklarend gezegde word vaak gebruikt in vraagzinnen. Dit geeft aan dat de persoon die de vraag stelt een uitleg verzoekt of op zoek is naar een verdere uitleg. Vaak worden hierbij vraagwoorden als doushite (waarom) en doushita (wat er gebeurd is) gebruikt.

• Doushite shigoto o yameta n desu ka. – Waarom nam je ontslag op u werk? (Je moet het het me vertellen.)

• Doushita n desu ka. – Wat is er gebeurd? (Tegen iemand die bleekjes ziet.)
• Kaze o hiita n desu. – Ik heb een verkoudheid gekregen.

5) Bevestigende verklaring

Bij ja-nee vragen duid n desu aan dat de spreker veronderstelt of een reden heeft om te veronderstellen dat hij het antwoord weet.

• Samui n desu ka. – Heb je het koud? (Het lijkt dat je koud hebt)

• Ashita Haitaka san wa kuru n desu ka. – Komt Haitaka morgen? (Ik denk dat hij komt, daarom vraag ik bevestiging.)

• Kono kamera o kawanakatta n desu ka. – Je hebt deze camera toch niet gekocht of wel? (Ik denk van niet.)

6) Voorkennis verklaring
Met vraagwoorden als “welke,” geeft de spreker aan reeds voorkennis te hebben.

• Dore ga oishii n desu ka. – Welke is lekker? (Ik heb gehoord dat er iets lekker is.)

Bijvoeglijke en zelfstandige naamwoorden

Het gebruik van het verklarend gezegde is niet enkel beperkt tot werkwoorden. Het gebruik bij i-bijvoeglijke naamwoorden is net hetzelfde.

• Atsui n desu – Het is heet. (Dat is waarom ik zweet)

Wanneer het verklarend gezegde met zelfstandige en na-bijvoeglijke naamwoorden gebruikt word in de positieve tegenwoordige tijd, komt na voor n. [TYPE 3 later samenvatting]

Taihen desu → taihen da → taihen na n desu.

Haitaka desu → haitaka na n desu.

Bij de andere tijden en de negatieve tegenwoordige tijd is er geen verandering en volgt n desu de eenvoudige vorm.

Kuruma ja nai n desu.

Kuruma datta n desu.
Kuruma ja nakatta n desu.

Toelichting

1) In de eenvoudige vorm gebruiken we n da in de plaats van n desu en bij vragen word n desu ka vervangen door no met stijgende intonatie.

2) Een doushita n desu ka vraag word het best beantwoord met een n desu zin. Het onderwerp van deze zin word gewoonlijk gevolgd door ga en niet wa.

3) n is de verkorting van no en men kan dus altijd no gebruiken. Als men no gebruikt klinkt de zin formeler, dus vinden we het vaker terug in formele spraak en geschreven Japans.

Volgend stukje komt uit de eenvoudige vorm:

Veel vragen in de eenvoudige vorm eindigen met het partikel no. Dit komt van het verklarend gezegde n da. Zoals net vermeld word da weggelaten en de n staat eigenlijk voor no. Een vraag met no duid dus aan dat er een diepere verklaring als antwoord gewenst is.

4) Welke vorm van de drie die ik gebruik hangt ervan af. Weet gewoon dat er verschillende manieren bestaan die allemaal juist zijn, ook al gebruik ik niet elke vorm in de voorbeelden.